rajfotografie

Herhaling of repetitie

Wanneer in een foto bepaalde elementen zich herhalen treedt fotografisch een bijzonder effect op. De herhaling van het object trekt de blik van de kijker mee door de dynamiek die herhaling in de afbeelding aanbrengst. Hoe saai het ook klinkt - herhaling - het werkt heel goed en levert boeiende foto's op. Het lijkt op 'veel van hetzelfde' maar de herhaling of repetitie heeft zo zijn eigen verbeeldingskracht.

In bovenstaande foto herhaalt de haaientand zich en vormt een patroon dat naar de rechterbovenhoek van de foto wegloopt. Het is een simpel voorbeeld van herhaling of repetitie van een beeldelement.

Hoe vaak?

Herhaling of repetitie hoeft niet perse een eindeloze reeks elementen te zijn. Ook enkele herhalingen van een beeldelement geven de dynamiek al die voor herhaling kenmerkend is. Vreemd genoeg is het voor mensen ook niet nodig dat een beeldelement zich heel veel herhaalt. Twee of drie keer herhalen vertelt ons al dat de reeks zich voortzet. Onze hersenen begrijpen het en interpreteren de boodschap feilloos. Kijk naar onderstaande foto. Slechts een paar herhalingen met ook nog een reflectie en het is duidelijk wat herhaling met ons en een foto doet.

Droste-effect

De meest extreme vorm van herhaling is wat bekend staat als het Droste-effect. Op een Droste cacaoblik stond een verpleegster afgebeeld met in haar hand een afbeelding van hetzelfde pakje cacao met haar afbeelding enzovoort. Het beeld wordt daardoor eindeloos gerepeteerd en heeft de naam Droste-effect gekregen. Het dateert waarschijnlijk al van voor 1910 en is dus al meer dan honderd jaar oud.

Je kunt dit effect zelf nabootsen door in een spiegel te fotograferen en het onderwerp ook te voorzien van een spiegel. Dan herhaalt het onderwerp zichzelf keer op keer in een eindeloze reeks.

Hieronder een voorbeeld van dit effect.